!پس از تقریبا یک ماه سلام!

، گزیده ای از عکسهای برگزیده جشنواره سونی رو میگذارم ،امیدوارم خوشتون بیاد 

 
تصویر هوایی از دلتای یک رودخانه در ایسلند.
عکس از Emmanuel Coupe

-------------------------------------------------

یکی از تصویرهای گرفته شده در منطقه Svalbard، نروژ
عکس از Wilfred Berthelsen

---------------------------------------

 
تصویری از فراز علاقمندان به اسکی در لهستان.
عکس از Kacper Kowalski

ده پدیده عجیب اقیانوسی

پدیده عجیب و شگفت انگیز جریان جزرو مدی سرخ به نام شکوفه جلبکی نیز شناخته می‌شود. این اتفاق بویژه زمانی رخ می‌دهد که جلبک‌های موجود در رودخانه‌ها، دریا و یا آب‌های سرد دیگر به سمت خطوط ساحلی یورش برده و باعث می‌شوند رنگ آب به دلیل تجمع آن‌ها از بین رفته و تغییر کند. این اتفاق مخصوصا در آب‌های ساحلی رخ می‌دهد. اگر چه بیشتر آن را به نام جریان جزر و مدی سرخ می‌شناسند ولی دارای تنوع رنگ بوده و به رنگ‌هایی همچون نارنجی، قهوه‌ای و حتی سبز هم دیده شده است. این نوع جلبک‌ها به نام 

.فیتوپلانتون شناخته می‌شوند که دارای رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی می‌باشند.

------------------------------------------------------------

- گرداب غول آسا

این گرداب که با اثری از ادگار آلن پو (داستان کوتاه فرورفته در گرداب اثر این نویسنده آمریکایی که در 1841 به چاپ رسید) به شهرت رسید در دنیای واقعیات هم رخ می‌دهد. این پدیده بسیار بزرگ و قدرتمند بوده و ناشی از حرکات چرخشی و پیچشی حجم قابل توجهی از آب می‌باشد. این حادثه دو مرتبه در روز در غربی‌ترین ناحیه دریای نوروژ در سواحل شمال غرب این کشور رخ می‌دهد. ارتفاع آب درون گرداب تقریبا ده متر پایین‌تر از سطح آب دریا در حالت عادی می‌باشد. این گرداب بسیار نیرومند بوده و قدرتی ده برابر جریان‌های معمولی اقیانوسی دارد. هر سه ماه یک‌بار مسیر حرکت آب این گرداب تغییر کرده و برعکس می‌شود.

------------------------------------------------------------

- گل‌های یخی (آب شور یخزده)

با نگاهی فرا واقعی و برداشتی مستقیما برگرفته از یکی از صحنه‌های رمانتیک آثار دیزنی لقب گل‌های یخی به این پدیده عجیب اطلاق شد. این گل‌ها در اصل اشکالی از کریستال‌های یخی هستند که روی سطح دریاها و لایه‌های نازک یخ مشاهده شده و در مرز بین هوا و آب دریا به وجود می‌آیند. این پدیده اغلب زمانی رخ می‌دهد که هوا در مقایسه با سطح دریا سردتر باشد. این نقص کوچک رخ داده باعث ایجاد جریانی دومینو مانند شده و این گل‌های یخی یک به یک شروع به پدیدارشدن روی سطح آب می‌کنند. بر اساس تحقیقاتی مشخص شده که تعداد قابل توجهی باکتری در این اشکال یخزده زندگی می‌کنند. گفته می‌شود که اگر روزی با این گل‌ها روبرو شدید بدانید که وارد قلمرویی جادویی شده‌اید.

--------------------------------------------------

- دریای شیطان

دریای شیطان ناحیه است که در اقیانوس آرام و تقریبا در 100 کیلومتری جنوب شهر توکیو و کشور ژاپن قرار گرفته است. اما چه چیز باعث شگفتی ساز بودن این منطقه شده است؟ جدا از این‌که نشانه‌ای از این ناحیه روی هیچ نقشه‌ای نیست مجموعه اتفاقاتی که در این ناحیه رخ می‌دهد سبب شده که این نام عجیب به آن داده شود. از جمله این رویدادها می‌توان به این موارد اشاره کرد. هیچ موجود زنده دریایی در این ناحیه زندگی نمی‌کند. طوفان‌های متعددی دائما در این ناحیه روی می‌دهند که یک‌باره شروع شده و خیلی ناگهانی خاتمه می‌پذیرند. علاوه بر این 9 کشتی ماهی‌گیری که در اطراف این ناحیه در حرکت بودند به طرزی مرموز ناپدید شدند. در کنار این‌ها بستر اقیانوس در این قسمت دائما در حال حرکت و تغیر شکل است به طوری که جزایر آتش‌فشانی یک‌باره ظاهر شده و خیلی سریع نیز ناپدید می‌شوند گویی که هیچ‌گاه وجود خارجی نداشتند.

----------------------------------------------------------------

ساحل کاپوچینو

دیگر پدیده عجیبی که در اقیانوس رخ می‌دهد به نام ساحل کاپوچینو شناخته می‌شود. این نام در اصل به قشر ضخیم و کف گونه‌ای اشاره دارد که در ساحل مشاهده می‌گردد. اما این کف چگونه به وجود می‌آید؟ علاوه بر نمک موجود در اقیانوس مواد زیادی نیز در زیر آن در حال زوال و پوسیدگی بوده و همچنین بقایای جلبک‌ها نیز در حال فساد و تجزیه در آن می‌باشند. هنگامی که دریا متلاطم است این مواد در حال فساد با شدت و سرعت بالایی حرکت کرده جابجا می‌شوند و در این حالت با نمک موجود در دریا واکنش داده و ترکیباتی صابون مانند ایجاد می‌کنند که در نتیجه آن این کف تولید می‌شود. اگرچه گفته می‌شود این کف بر سلامت انسان کوچک‌ترین تاثیر نامطلوبی ندارد ولی باز بهتر است در مواجهه با مواد در حال زوال و جلبک‌هایی که در نزدیکی خطوط ساحلی در حال تجزیه می‌باشند جانب احتیاط را نگاه داشت.

-----------------------------------------------------------------

دوایر تماشایی در کف اقیانوس

این هم دیگر پدیده مرموزی است که در کف اقیانوس دیده می‌شود. اما البته دلیل به وجود آمدن آن اصلا غیرعادی نبوده بلکه بسیار هم جالب توجه است. باور می‌کنید که این الگوی پیچیده توسط یک ماهی نر از نوع بادکنکی به وجود آمده است؟ بله در واقع این دایره عجیب نتیجه تلاش‌های ماهی نر برای جذب جنس ماده می‌باشد. این ماهی با کمک باله‌های شکمی و دم خود و ضربه زدن روی کف اقیانوس این دایره را ایجاد کرده و حتی با جمع آوری تکه‌های شکسته صدف‌ها آن را تزئین و کامل می‌کند. قطر این دایره بیش از 6 فوت می‌باشد. معمولا ماهی ماده در قسمت مرکزی همین دایره از نوزادان خود مراقبت می‌کند.

------------------------------------------------------

 ملاقات دریای شمال و دریای بالتیک

این پدیده که بسیار نادر و عجیب می‌باشد عموما زمانی رخ می‌دهد که دریاها به یکدیگر پیوسته یا به هم نزدیک می‌شوند. تنها در شهر کوچکی در منطقه اسکاگن در شمالی‌ترین نقطه کشور دانمارک است که می‌توان این پدیده را از نزدیک مشاهده کرد. زمانی که از نزدیک شاهد این به هم پیوستن باشید دهان‌تان از تعجب باز می‌ماند. اما حقیقتا چرا این اتفاق روی‌ می‌دهد؟ ظاهرا این دو جریان مختلف به دلیل اختلاف چگالی و غلظتی که دارند قابل امتزاج و ترکیب با یکدیگر نمی‌باشند.

--------------------------------------------------------------

 استخرهای آب نمک

آیا امکان دارد دریاچه‌ای در زیر اقیانوس شکل گیرد؟ بله و این رویداد حقیقتا پدیده‌ای قابل توجه می‌باشد. این پدیده که همچنین با عناوینی همچون دریاچه زیرآبی یا حوضچه‌های نمکی نیز شناخته می‌شود اغلب در نقاطی روی می‌دهد که سطح شوری آب و غلظت نمک آن بسیار بالاست. به دلیل این غلظت بالا چگالی این آب معمولا در مقایسه با آب دریا بالاتر بوده و به دلیل سنگینی حاصل از این وضع این دو لایه گوناگون قابل ترکیب با یکدیگر نمی‌باشند. این امر سبب ایجاد لایه‌های گوناگون در آب شده که از هم جدا بوده و مرزی مشخص دارند و حتی جریان‌های خاص خود را دارا می‌باشند.

--------------------------------------------------------------

شکوفه‌های شب تاب

دیگر پدیده عجیب و در عین حال مسحور کننده‌ای که در اقیانوس رخ می‌دهد و معمولا به ندرت دیده می‌شود ایجاد شکوفه‌های درخشان و شب‌تاب است. این جریان اغلب زمانی رخ می‌دهد که حجم قابل توجهی از پلانکتون‌ها توسط موجی واحد شسته شده و به ساحل برده می‌شوند. این گونه از پلانکتون‌ها به دلیل وجود رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی خاص به طور طبیعی می‌درخشند. این ارگانیسم‌ها معمولا زمانی که در معرض شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرند از خود نور ساطع می‌کنند. جریان‌های سریع و یا تلاطم آب و برخورد با ساحل از مواردی است که باعث ساطع شدن نور از این پلانکتون‌ها می‌شود.

------------------------------------------------------------

 برینیکلز(Brinicles)

دیگر رخداد مرموز و عجیبی که بویژه در اقیانوس‌های منجمد شمالی و جنوبی دیده می‌شود به نام برینیکلز (استالاکتیت یخی) شناخته می‌شود. نام این پدیده از ترکیب دو کلمه Brine به معنی آب شور و Icicle به معنای قندیل به وجود آمده است. این پدیده نخستین بار توسط داگ اندرسن و هیو میلر به تصویر کشیده شد و در برنامه سیاره یخزده(Frozen Planet) شبکه جهانی بی‌بی‌سی در سال2011 به نمایش درآمد. اما واقعا چه چیز باعث ایجاد این پدیده می‌شود؟ معمولا زمانی که جریانی یخ زده از آبی بسیار شور که دارای چگالی به مراتب بالاتر از آب دریاست ایجاد می‌شود به دنبالش شاهد برینکلز خواهیم بود. به دلیل همین اختلاف غلظت، آب شور در قسمت تحتانی آب معمولی دریا قرار می‌گیرد. به دلیل سردی بی‌نهایت این جریان شور آب‌هایی که در اطراف آن قرار دارند منجمد می‌شوند. در نتیجه در اطراف آن غلافی یخی ایجاد شده که مثل لوله‌ای از یخ دیده می‌شود که به آن برینیکل گفته می‌شود. وقتی که این غلاف و جریان یخی در تماس با کف اقیانوس قرار می‌گیرد در مسیر حرکتش هر چیز زنده را از میان می‌برد.

سلام

در لینک زیر نمونه سوالات امتحان نهایی درس زمین شناسی سال سوم متوسطه و پاسخ تشریحی آنها  قابل دریافت می باشد.

!با آرزوی موفقیت شما در امتحان!

سوالات امتحان نهایی

یخچال‌ها

یخچالها توده‌های بزرگی از یخ و برف می‌باشند که در مناطقی که آب و هوا سرد و یخبندان است تشکیل می‌شوند. در این نوع مناطق ریزش برف بیش از مقدار ذوب و تبخیر آن می‌باشد. البته وجود سرما در یک منطقه برای تشکیل یخچال کافی نیست. برای تشکیل یخچال علاوه بر وجود سرما حتما ریزش زیاد برف نیز لازم است. هرچه از مناطق استوایی به مناطق قطبی نزدیکتر شویم به علت کم شدن درجه حرارت خورشید یخچال‌ها در ارتفاع کمتری تشکیل می‌شوند.در دوران‌های گذشته مخصوصا در دوره پلیستوسن یخچال‌های طبیعی بخش وسیعی از قاره‌ها را می‌پوشاندند. ولی از آن زمان تابحال این یخچال‌ها پس ‌روی کرده‌اند و اثر زیادی بر توپوگرافی زمین گذاشته‌اند. امروزه در حدود 10 درصد از سطح زمین (حدود 16 میلیون کیلومتر مربع) توسط یخچال‌ها اشغال شده‌اند.

کانی‌ عبارت از عنصر یا ترکیبات شیمیایی همگنی است که بطور طبیعی در زمین یافت می‌شود. ترکیب شیمیایی کانی‌ها معین است، و معمولا متبلورند. خواص فیزیکی کانی‌ها در حدود مشخص ممکن است تغییر کند. هر کانی دارای مشخصات ویژه و انحصاری مانند سیستم تبلور ، سختی ، کلیواژ ، جرم مخصوص ، رنگ و... می‌باشد. در بعضی از کانی‌ها ، اتم بعضی از عناصر ساختمان بلوری قابل تعویض با اتم‌های هم اندازه از عناصر دیگر می‌باشد. به .عنوان مثال می‌توان جانشینی آهن و منیزیم بجای هم در پیروکسن‌ها را نام برد

انواع کانی از نظر نحوه تشکیل

کانی اولیه یا درون زاد

کانی‌های درون زاد همان طور که از نامشان پیدا است، در درون زمین یعنی کیلومترها زیر زمین تشکیل شده‌اند. ماده اصلی تشکیل دهنده کانی‌های درون زاد و بطور کلی مادر همه کانی‌ها جسم سیال خمیر مانندی است که به نام ماگما خوانده می‌شود. با توجه به نحوه تشکیل کانی‌‌های مختلف از ماگما ، می‌توان مراحل مختلفی برای تشکیل کانی‌ها تشخیص داد که این مراحل شامل مراحل ماگمایی اولیه ، پگماتیتی ، پنوماتولیتیک و گرمابی است. 

کانی‌های ثانویه یا برون زاد

این کانی‌ها از تغییر و تبدیل کانی‌های اولیه یا درون زاد بوجود می‌آیند. کانی‌های اولیه عموما در شرایط فشار و درجه حرارت بالا تشکیل شده‌اند و به همین خاطر این کانی در شرایط سطح زمین که متفاوت با شرایط تشکیل آنها می‌باشد چندان سازگار نیستند. کانی‌های اولیه برای سازگار شدن با شرایط سطح زمین ، خرد و تجزیه شده و به کانی‌های ثانویه یا برون زاد تبدیل می‌شوند. فرآیندهای مختلفی همچونهوازدگی ، رسوبی و بیولوژیکی به تشکیل کانی‌های ثانویه کمک می‌کنند. 

کانی‌های دگرگونی

تغییر مشخصات کانی‌ها و سنگ‌ها در اثر حرارت و فشار ، دگرگونی نامیده می‌شود. در اثر دگرگونی کانی‌ها ممکن است شکل بلورین اولیه خود را از دست داده و به شکل جدیدی متبلور شوند. البته تغییر تبلور کانی‌ها در جهتی است که با شرایط جدید سازگار باشند. ضمن تغییرات دگرگونی ممکن است ترکیب شیمیایی کانی‌ها نیز عوض شده و عناصری از ساختمان آن خارج و یا به آن وارد شوند. دگرگونی به سه نوع مجاورتی ، ناحیه‌ای و حرکتی تقسیم می‌شود که درطی هر یک از این دگرگونی‌هاکانی‌های مختلفی بوجود می‌آید. 

-------------------------------------------------------------------.

انواع کانی‌ها

تاکنون سه هزار کانی در دنیا شناخته شده است. برای مطالعه آنها ابتدا باید به طریقی آنها را طبقه بندی کرد. اولین طبقه بندی نسبتا علمی کانی‌ها را ابوعلی سینا ، دانشمند ایرانی انجام داده است. در این تقسیم بندی کانی‌ها به چهار گروه اصلی سنگ‌ها و مواد خاکی ، مواد سوختنی ، نمک‌ها و فلزات تقسیم می‌شدند. امروزه کانی‌ها را بر اساس نحوه تشکیل ، ترکیب شیمیایی و ساختمان آنها طبقه بندی می‌کنند. بر اساس ترکیب شیمیایی و ساختمان داخلی کانی‌ها می‌توان آنها را به انواع زیر تقسیم کرد. 

• کانی‌هایی که دارای اتم های آزاد بوده و شامل کانی‌هایی هستند که بطور آزاد و به شکل عنصر در طبیعت یافت می‌شوند.
• کانی‌هایی که از ترکیب کاتیون‌ها با آنیون‌های ساده تشکیل شده‌اند و شامل سولفورها ، هالیدها و اکسیدها هستند.

نامگذاری کانی‌ها

کانی‌ها عموما اسامی ناآشنا دارند و تنها عده معدودی از آنها دارای نام ایرانی هستند. اسامی کانی‌ها بر اساس یک سری ضوابط و قوانین بین المللی تعیین می‌شود که عبارتند از: 

• نام عده زیادی از کانی‌ها در واقع اسم محلی است که برای اولین بار در آنجا پیدا شده‌اند و به انتهای نام منطقه پسوند ایت اضافه شده است. به عنوان مثال ایلمنیت از نام کوههای ایلمن واقع در اورال و تیرولیت از تیرول که محلی در اتریش است گرفته شده است.
• نام بعضی از کانی‌ها از اصطلاحات خاص بعضی کشورها گرفته شده است. مثلا سافیر از اصطلاحات محلی هندوستان است.
• نام عده دیگری از کانی‌ها از رنگ آنها در زبان یونانی گرفته شده است. مثلا هماتیت به معنی قرمز خونی، آزوریت به معنی آبی رنگ ، کلریت به معنی سبز رنگ و آلبیت به معنی سفید رنگ است.
• بعضی از کانی‌ها نام خود را از خواص ویژه‌ای که داشتند گرفته‌اند. مثلا دیستن ، در زبان یونانی به معنی دارای «دو سختی» است.
• نام بعضی از کانی‌ها مربوط به عناصر موجود در آنهاست. مثلا نیکلین دارای نیکل و کوپریت دارای مس است.
• نام بعضی از کانی‌ها از اسم محققینی که آنها را برای اولین بار یافته‌اند مشتق شده است. مثلا براگیت به نام کاشف آن «براگ» و بیرونیت به نام یابنده آن ابوریحان بیرونی و ... گرفته شده است.
• منبع: دانشنامه رشد

سیاره صورتی

در سال‌های اخیر از کشف سیارات در اطراف سایر ستارگان زیاد شنیده ایم. صدها عدد از این سیارات پیدا شده اند.اما وجود اکثریت قریب به اتفاق آنها به شیوه‌های غیرمستقیم استنباط می‌شود.فاصله این سیارات از ما اغلب ده‌ها سال نوری است. یعنی اگر پنج سال نوری از ما فاصله دارد به این معنی است که پنج سال طول کشیده تا نور آن به زمین برسد.از این فاصله حتی ستارگان بزرگ مثل یک نقطه جلوه می‌کنند. اما منجمان می توانند با رصد..ستارگان هرگونه کاهش نور آن را ردیابی و وجود سیاره در اطراف آن را کشف کنند.

مقاله کامل در ادامه مطلب